42 Santissima 1 jan – 4 mrt 2019

1 januari van het nieuwe jaar. Gisteravond de 30 miljoen euro niet gewonnen, dus we maken dit jaar op eigen kracht onze dromen waar.

ZONNEWENDE
Zouden de dagen hier nu sneller of langzamer lengen dan thuis vraagt Majo zich na zonnewende af. Half januari zegt het gevoel dat de dagen hier sneller lengen. Een weer-app brengt uitkomst: de dagen lengen sneller naar het zuiden toe: begin feb hebben we al een half uur verschil met Bussum, een uur langer licht per dag! Op ‘Blue Monday‘ hebben we met 19 graden stralend weer: waar hebben ze het over in Nederland? Het is gewoon voorjaar!

FLORA EN FAUNA
Dat merk je ook aan de natuur: de kikkers in de beekjes gaan hevig te keer, gelukkig alleen overdag. In de weilanden bloeien de cala’s, brandnetels en paardenbloemen. Het zijn hier winterplanten en ze hebben een beperkt seizoen. Wij laten de natuur aan ons voorbij glijden. Met 40 km per uur met de pick-up die we van Robert lenen, of met 5 wanneer we een mooie wandeling maken door het Hobbitlandschap met z’n kleine huisjes met schoorstenen als torentjes. Majo is als reisleider met kaarten en busroutes in de weer en heeft een opvouwbare wandelstok aangeschaft. Jos volgt, maar is ook al tevreden wanneer hij mijmerend naar de natuur zit te kijken. Terwijl een groepje koeien en hij naar elkaar staan te staren, wellen diepe filosofische gedachten in hem op. Hij merkt op dat het ergste van een stier zijn toch wel is dat je opgewonden moet raken van koeien. Hoewel, de oude Grieken gaven de godin Athene het epitheton ‘koe-ogig’, een kenmerk van schoonheid. Zeus nam dan ook vaak de gedaante van een stier aan.

ON THE HARD
Gek genoeg gaan in januari de laatste grote vissersschepen (allemaal korter dan Jonathan) de kant op voor hun jaarlijks onderhoud. Het aanbod aan verse vis (vooral inktvis nu) wordt er erg door beperkt, want alleen de kleine open bootjes gaan met goed weer nog het water op. Bij te veel golven of wind varen die niet uit en dan gaan de visstalletjes op de markt gewoon dicht.
Wij gaan een weekje de kant op, tussen de vissersschepen We willen een paar afsluiters die stroef lopen uit elkaar laten halen en dat kan niet in het water. Kan de werf meteen de nieuwe boiler inbouwen. Omdat die een andere vorm heeft dan de oude, past ie niet in de bakboord bakskist, maar wel aan stuurboord. Omdat we nu een paar nieuwe drink- en koelwaterleidingen nodig hebben laten we meteen alle waterleidingen, die nog van ver voor onze tijd zijn, vernieuwen.
Misha leert na twee dagen huisarrest op het schip hoog boven de grond kop vooruit de ladder te nemen, die hier nog stijler staat dan in Antigua, en verkent de hele werf.

HAGEDISSEN
Misha houden we na zijn vrijheid op de kant niet meer aan de lijn, zodat hij de jachthaven kan afschuimen. Hij komt vaak even kijken of we er nog zijn en gaat dan gerustgesteld weer op stap. Hij heeft de kleine hagedisjes ontdekt die tussen de stenen schieten. De eerste keer brengt Misha alleen een staart mee aan boord, die nog een hele tijd beweegt. Die diertjes kunnen hun staart offeren wanneer ze door een rover daaraan vastgepakt worden en dan gewoon doorleven. De volgende dag brengt Misha een hagedisje mee zonder staart. Zou dat dezelfde zijn? Wanneer we Misha afleiden ontsnapt het beestje en kruipt door het afwateringsgaatje een doradebox in. De volgende morgen vroeg is hij traag door de kou van de nacht en kunnen wij ‘m vangen in een berg touw. Jos draagt hem terug naar het groen en heeft z’n goede daad voor die dag weer gedaan. Meer dan zijn staart heeft het beestje niet hoeven inleveren. De volgende dag zijn de katten erg in de kuipbank geinteresseerd. Wanneer Jos ‘m voorzichtig iets open doet ziet hij een nieuw hagedisje in de afwateringsrichel. Hij doet de bank snel weer dicht, maar hoort een krakend geluid. Ai, de goede daad van gisteren is weer teniet gedaan.

VIKINGEN
We ontmoeten de Noorse Bjørnar en de Zweedse Clara, veertigers, die met hun prachtige Collin Archer-achtige houten pilotboot Flekkerøy uit 1936 (foto) via IJsland, Groenland, Maine en de Carieb hier verzeild zijn geraakt. Ze werkten beiden op een werf in Noorwegen tot ze 5 jaar geleden besloten te gaan cruisen. Ze kunnen alle onderhoud en reparaties zelf uitvoeren en dat is maar goed ook want ze moeten erg budgetbewust reizen. Ze hebben in Maine een tijdje gewerkt op de werf in Martha’s Vineyard aan de restauratie van de S&S Mah Yong, waar we in Antigua tegen zeilden. Wij vinden de Azoren koel, zij vinden het hier veel te warm in de zomer. Ze hielden het in de Carieb, waar wij genoten van het weer, amechtig van de hitte niet uit. Ieder z’n paradijs; voor hen is dat IJsland, Groenland en Maine. En natuurlijk de Scandinavische kusten met al hun inhammen en baaitjes, waarin je zo makkelijk kunt wegduiken voor als het weer te ruig is. Ze loeren op een goed weerraam om weer richting huis te gaan. Tot die tijd wordt er hard aan de boot gewerkt, vaak op blote voeten en altijd in overall. Bij een borrel zien we hoe hun zware eikenhouten schip binnen wat lijkt op een botter, dezelfde gezellige bruine vloot-sfeer.

DIA DAS AMIGAS
Er wordt een Dia dos Amigos (de 1e donderdag in februari) en een Dia das Amigas (2e donderdag) gevierd. Dat lijkt weer zo’n uitvinding van het Amerikaanse bedrijfsleven om ons tot consumeren te verleiden, maar dit gebruik is typisch Azoreaans en stamt uit de jaren 50. Alle mannen gaan met elkaar eten en doorzakken en een week later de vrouwen. Majo is uitgenodigd de Dia das Amigas met een groep van 14 leraressen te vieren. Het feest zou herinneren aan de naaikransjes of de bijeenkomsten om graan te ziften die vrouwen bij elkaar brachten. Vroeger. De groep houdt eerst een voorbereidingsbijeenkomst, over de kleding, want iedereen moet er hetzelfde uitzien. Haar groep gaat als The Incredibles, stripfiguren in strakke pakjes met een masker (zie foto). Gezamenlijk worden de maskers, centuren en emblemen in elkaar gezet. Bij de Chinees moet een strakzittend rood t-shirt gekocht worden en voor het zwarte rokje moet ze zelf iets regelen. Nou heeft Majo wel haar beroemde zwarte jurkje aan boord, maar geen kort rokje. De tweede hands winkel en de chinees hebben die ook al niet: ze zijn al bezig met voorjaarskleren. Zwarte stof of een zwart schort (de vrouwen dragen hier nog schorten) lukt pas op de 2e dag winkelen. Ze scoort zwarte voeringsstof, waaruit ze lekker met de hand een rokje in elkaar kan naaien. Cultureel Anthropologisch veldwerk kost nu eenmaal wat moeite.
Het feest begint om 20.00 uur, maar eerst moeten de lippen nog allemaal in dezelfde kleur en er wordt wat gefrunnikt met centuurs en emblemen; dan worden de statiefoto`s gemaakt. Andere groepen gaan in Charleston-, of fitnesstijl (die glimmende Jane Fonda outfitjes, ook voor maat 48) of huissloven. Majo houdt het tegen middernacht na de polonaise wel voor gezien, leuk zo`n discjockey (de enige man in de zaal), maar wel wat luid. De leraressen houden het vol tot 5 uur in de ochtend, om om 8.30 uur weer voor de klas te staan;

LEVEN OP HET EILAND
De hartslag die de levensader van Santa Mari doet pulseren zijn de schepen die containers met voedsel en alle overige dingen aanvoeren. Zij pompen de winkels vol, waar iedereen zijn leeftocht koopt. Iedere woensdag en vrijdag legt de kleine boot aan, als de golven tenminste niet te hoog zijn. De kleine boot zorgt voor verse kip en verse groenten. Het grote containerschip komt meestal 1x per 14 dagen, rechtstreeks uit Lissabon. Die zorgt voor de rest (yoghurt, wc papier, drank, verf, etc). Pas spoelde een noodweer op São Miguel een paar containers van de kade de haven in, die daarna verhinderden dat het containerschip kon aanleggen. Omdat een trip naar Santa Maria alleen zonder bezoek aan het andere grote oostelijke eiland geen zin had werden, kwam ‘ie niet. De supermarkten lijken dan snel op die van achter het vroegere ijzeren gordijn. Iedereen anticipeert op dit soort calamiteiten door voortdurend te hamsteren. Wij ook. Wanneer we met onze rugzakjes de helling naar het dorp opklauteren zijn we net twee hamsters in de tredmolen van de maritieme logistiek. We speuren vooral naar verse groente, yoghurt en interessant poezenvoer tot we tevreden met volle hangzakken naar Jonathan afdalen.

We gaan naar een Sopa van een Esperito Santo broederschap, die daarmee geld wil verdienen voor een pelgrimage naar Nosso Senhor dos Milagres op São Miguel. Wij zitten aan lange tafels en eten bouillon met grote stukken vlees en brood erin. Naast ons een groep lokale mannen, de meeste lijken alcoholist en (weer) vrijgezel. Je kunt kiezen tussen limonade of rode wijn, zoveel als je op kunt. De kosten: € 6 pp. Mensen doneren vlees en brood en de hele dag wordt er gekookt in grote heksenkookpotten op open vuur. De opperpyromaan heeft er plezier in het vuur manshoog te laten oplaaien (foto). De mannen regelen de soep, de vrouwen hebben gezorgd voor de taarten. Daarvoor moeten we € 1 bijbetalen. Het religieuze seizoen van de Espirito Santo start iets voor Pinksteren; dan zijn er ook maaltijden met toneelstukjes over de zeer vrome en altruïstische koningin Isabel die haar juwelen verkocht om maaltijden weg te kunnen geven aan de armen en die als beschermvrouwe van de Espirito Santo beweging wordt gezien. Ze is ook de beschermheilige van vrouwen met een overspelige man geworden. Nu in het winterseizoen zijn de sopa`s vooral fundraisers.
Verder gaan we minstens 1 keer per maand eten met de groep leraressen en hun vrienden. De volgende maaltijd, gefrituurde chicarros, is geen sopa, maar een seizoensgerecht. Chicarro`s zijn visjes, die een kruising lijken van ansjovis en sardien. Azoreanen zijn er gek op, maar je moet niet proberen de graat eruit te krijgen. Gewoon kop eraf en dan met graat en al opeten. Geserveerd met twee bonengerechten, versgebakken zoetig plat brood en een pittig sausje met piri piri en ui; een traktatie vindt Majo. Jos houdt het maar even op een á la carte maaltijd met lever.

Behalve gezellig en een goede manier om even de marina en de stad uit te zijn, zijn de maaltijden ook interessant door de achtergrond info die je zo krijgt. Door de Dia das Amigas horen we hoe wijd verbreid huiselijk geweld in Portugal is, maar vooral hier. Je vrouw slaan, is hier normaal. De politie probeert alleen te sussen, want iedereen kent iedereen. Als je echt wilt dat er iemand ingrijpt moet je de politie op São Miguel bellen.

OP BEZOEK KOMEN OF MEEVAREN
Als de reparaties klaar zijn gaan we naar de Rias in Spanje. Je bent welkom.

ONS BEREIKEN
Gaat het makkelijkst via onze email josvanveen66@gmail.com of hendriksmajo@gmail.com, sms-en of WAppen. Vanuit Nederland bellen: Majo: + 31 655712122, Jos: +31 654201071, gewoon Nederlands tarief!