40 Santa Maria 25 aug - 21 okt 2018

We gaan scheiden! Nou ja, voor 3 weken dan: Jos gaat naar Nederland voor dokterscontrole en om onderdelen voor de ankerlier op te halen, terwijl Majo op de boot en de katten past.

SUNNY SIDE OF THE STREET
Jos slentert door Bussum; het voelt als thuiskomen. Hier is er weer goede wijn, zoute haring, West Malle Tripel en (slechte) bitterballen. “Just direct your feet on the sunny side of the street.” zingt Louis in z’n hoofd. Op de Azoren laat je dat wel; als een vampier mijd je het felle zonlicht en loop je altijd aan de schaduwkant van de straat. Hij heeft een agenda gekocht om alle afspraken bij vrienden, artsen en leveranciers van scheepsonderdelen te managen. De dagen in z’n Portugese agenda hebben, behalve zaterdag en zondag, geen namen maar nummers: secunda feira (maandag) tot quinta feira (vrijdag). Onder cruisers heb je trouwens geen agenda nodig: afspraken ontstaan spontaan: “wil je een borrel?”, of: “komen jullie vanavond bij ons eten?”

Een pakket uit Australië bevat de lang verwachte lieronderdelen, maar bij nader onderzoek en vergelijking met de foto’s die Majo van de oude lier doorstuurt, blijkt dat Muir de verkeerde heeft gestuurd. #¥¶¿ƦѮػ. De onderdelen passen zelfs onderling niet. Ze proberen nog even vol te houden dat het spul compatibel is, maar geven tenslotte toe. Ze zullen de nieuwe naar Santa Maria sturen. Jos druipt onverrichterzake af bij de dealer. Hij eist dat ze eerst foto’s sturen en daarna pas de onderdelen.
Het goede nieuws is dat hij geen problemen met cholesterol, blaas of gebit blijkt te hebben. En dat de 18 kilo voor de lier gereserveerde bagage nu ingevuld kan worden met gerookte eendenborst, geconfijte eendenpoot, kazen en sigaren.

DRIE WEKEN ALLEEN
Nou ja, alleen: Majo moet op 1 boot en 2 katten passen. En omdat we aan een steiger liggen, moeten die katten aan de lijn, zodat zij voortdurend moet controleren of er niet iemand vast zit, te water gaat (Misha’s score is intussen 15) of ‘m gewoon gesmeerd is. Gelukkig slapen katten 18 uur per etmaal, maar die resterende 6 zijn voldoende voor Majo om met grote regelmaat de deur achter zich dicht te trekken en een lange wandeling te maken.
Net als Jos weggaat start het jaarlijkse visserfeest. De schepen varen feestelijk versierd met conifeertakken en heiligenbeelden uit. De muziektent staat aan de andere kant van de haven. De grote boxen beloven het nodige plezier, volgens het programma: 3 avonden tot 3 uur in de ochtend. Fijn dat Jos er niet is, Majo slaapt normaal zelfs door haar eigen gesnurk heen, dus dit zal ook wel lukken. Al de eerste avond wordt duidelijk dat vissers een nog ouderwetsere smaak hebben dan de gemiddelde Azoreaan: heerlijk rustige muziek, een mengsel van Wil Tura en Gert en Hermien zonder Hermien. Tijdens de afwas luistert ze naar de lokale zender: popmuziek die een kruising is van Amerikaanse cowboymelodien en polka’s, uitsluitend in het Portugees gezongen. Weinig saudade hier, wel mannen die aan de schoonmoeder in spe vragen of ze de dochter mogen lenen.

HELENE
Op dinsdagochtend komt de havenmeester langs: ‘weet je dat er een orkaan onze kant op komt?’. De rest van de dag praat iedereen over Helene en sterke verhalen uit vorige jaren doen de ronde. Er is een pessimistisch US weermodel en een optimistischer EU model. Het bootjesvolk graaft zich in: dekken worden opgeruimd, lijnen verdubbeld en iemand brengt op last van de havenmeester een anker uit. De vuilniscontainers worden verplaatst, kleinere vissersschepen gaan het water uit, de kraan om ze te lossen verdwijnt van de kade en op het caféterras gaan de banken in de opslag. Op één boot drost een deel van de bemanning en huurt een huisje om niet in de regen aan boord opgesloten te zitten. De laatste boodschappen zijn gedaan. Majo maakt de dinghy nog schoon, zodat het verse regenwater als ligbad kan dienen. Het grote wachten begint: zaterdag tegen 6 uur in de ochtend zou het moeten beginnen, tegen middernacht zal de top van de wind komen, daarna nemen de golven nog toe en het zal al die tijd regenen. Maar de zaterdag begint rustig en zonnig. Er gebeurt helemaal niets en zondag halen we allemaal opgelucht adem. Het EU model heeft gelijk gekregen.

MARIABUISCUIT
Nee, die zijn volgens Wikipedia niet naar Santa Maria vernoemd. Maar het zou wel kunnen als je ziet hoe populair ze zijn: een heel schap in de supermarkt. Azoreanen houden van kaakjes. Graag stevig (met een bite zou de marketeer zeggen) en niet al te zoet. De lokale koekjes zijn dan ook gortdroog, echte knaagkoekjes. Terug te voeren op de kleine graanoogst die de eilanden altijd hadden en de schaarse honing en suiker? Veel fruit wordt ook veel steviger gegeten dan wij gewend zijn: harde pruimen, avocado’s (die hier ook groeien) en bananen. Uitzondering zijn de meloenen (een specialiteit van Santa Maria) en de ananas (van buureiland São Miguel). Ook het rundvlees (dit eiland produceert vooral rundvlees) is stevig: de koeien lopen het hele jaar buiten, in een kudde met stieren erbij. Ze lopen (klimmen) ook echt en ze eten gras met kruiden. Echt veel vet ontwikkelen ze niet. Een prachtige smaak als je door hebt hoe je ze moet bereiden.
De lokale keuken gebruikt alles van een dier: de koppen van (grote) vissen kun je apart kopen, natuurlijk zijn er varkenspoten, oren, snuiten en staarten te koop. Nier, lever en hart liggen standaard in de supermarkt. Zwezerik niet, want wat ze hier kalf noemen is al zo oud dat de zwezerik verdwenen is. Majo probeert eens een gevulde koeienmaag, volgens de slager een soort van fast food, alleen even in de oven opwarmen! Hij legt uit dat de maag gevuld is ‘met de goede dingen van een koe’: lever, nier, hersens etc. En graan, kruiden en wat vlees en dat mengsel gaat in een zak van rundermaag en wordt gekookt. ’t Klinkt twijfelachtig, maar het avontuur lokt. De koeienmaag is in ieder geval geen pens en de smaak is eigenlijk best goed, mits je die rand van maag niet eet….. En wat dat fast betreft: wel 20 min in de oven!
Het heeft z’n nadelen in een kleine gemeenschap te leven: iedereen weet alles van elkaar. De mevrouw van de 2e hands winkel legt uit dat veel mensen het lastig vinden iets bij haar te kopen, omdat ze weten wie het het eerst gedragen heeft. In de hoofdstraat weet iedereen dat we in de marina liggen en hier al langer zijn.

IJSKLONTJES
De marina ligt naast de drukke visserijhaven. Iedere dag varen de vissers uit. Wij liggen ter hoogte van de ijsklontjes machine. Een grote. De vissersschepen varen er niet onder, het ijs wordt via een kuip naar het schip gebracht. De grootste boten (in vergelijking met Urkers zijn ze klein) vangen bonito’s: een kleine variant uit de tonijn familie. De vissers hebben een contract met de visfabriek die de bonito’s inblikt. Er moeten ongelooflijk veel bonito’s rond de Azoren leven: dag in, dag uit, worden er bonito’s gelost. Ze doen aan lijnvissen, dus bijvangst is er nauwelijks. Denk niet dat je even bij de vissers zelf een bonito kunt scoren: de policia maritima houdt de zaak streng in de gaten.
Dag en nacht horen we het geluid van de ijsmachine: de vallende klontjes. En dan opeens wordt het stil: het is 1 oktober, het seizoen is gesloten. De boten worden opgeruimd en schoongemaakt. Binnenkort gaan ze de kant op en pas volgend voorjaar zal het geluid van de ijsmachine weer te horen zijn.

WEER SAMEN
Jos komt (al)weer thuis. De boot met Majo en de katten voelt nu meer thuis dan Bussum. Er wordt veel heen en weer gemaild met de Australische producent van de lier via de verkooporganisatie in Nederland. We zijn gedwongen nog een tijdje op Santa Maria rond te hangen en te wachten op de lier.
Het is hier herfstiger geworden: de wollen deken en Jasper liggen weer op bed. Maar er worden nog steeds kalfjes geboren en er bloeien weer andere bloemen.
Op de breedte van de Azoren - maar een paar honderd mijl naar het westen - ligt orkaan Leslie. Zij neemt zo nu en dan af tot een tropische storm maar bouwt dan toch weer op tot een orkaan. Ze beweegt beurtelings even naar America (pfff) en naar de Azoren (ai). De EU en de US modellen zijn het weer niet eens (niet de schuld van Trump deze keer). Haar voorspelde koers wijst soms bovenlangs de Azoren, dan weer er pal overheen of onderlangs. Nu Jos weer aan boord is zou, behalve ons ingraven, vluchten één van de opties zijn. Naar Madeira of naar de Canarische eilanden bv, maar niet met de huidige (zuid)oostelijke wind. Bovendien tonen de modellen soms een baan over Madeira of de Canaries en dan zouden we er recht invaren. En die lier wordt ook naar hier gestuurd.
We hebben nog 6 dagen tot Leslie hier is en de laatste dagen zal de koers duidelijker worden. Nog 4 dagen: Leslie gaat nu onderlangs, vol over Madeira en de Canaries, maar de zijkant van de projectie raakt Santa Maria wel. De regen is opgehouden; het is nu stralend weer. We herinneren ons waarom we hier zijn en maken 2 dagen prachtige wandelingen door dit charmante Hobbitland, dat door de regen van de laatste dagen fris groen straalt. Nog 3 dagen: Leslie buigt nog iets meer naar het zuiden. Santa Maria speelt nu vrij. Een ander probleem is dat er vanaf New Foundland een flink lage druk gebied onze kant op komt, maar waarschijnlijk niet boven windkracht 6. Nog 1 dag: Leslie lijkt een bocht te maken over Madeira en daarna de Canaries. Daarna gaat ze weer de oceaan in naar het westen... Het is nu zaterdag: windstoten van max 27 knopen. Dat valt mee, maar er staat een deining die Jonathan zo hard langs het drijvende ponton kwakt dat de lijnen jammeren ondanks de rubberen landvastveren. Vanaf 03.30 hebben we, hoewel er bijna geen wind meer is, een onrustige nacht door de deining. Jos stapt in z’n blootje het ponton op om de landvasten te schikken, maar dat helpt niet veel. ’s Ochtends gaat Leslie – tegen alle modellen in – noordoost, richting Portugal en Spanje. We zien beelden van 10 meter hoge golven die op de kust beuken en ontwortelde bomen.

Intussen woedt er ook een administratieve storm. Onze lier uit Australië ligt in Lissabon in het douane depot. Het gaat € 800 kosten om hem daaruit te krijgen. DHL levert niet rechtstreeks aan onze haven, want Muir heeft verzuimd te vermelden dat er in Nederland al BTW betaald is. Wij gaan die niet betalen; het is immers een probleem van Muir en DHL. Toch? Na gesoebat besluiten ze de lier naar Nederland te sturen. Hebben we weer een uitdaging: wie gaat ‘m ophalen?

CARGO CULT
Buurvouw Sarah heeft 30 jaar geleden in de Pacific gezeild, vaak met antropologen. Daar was een cargo cult: een religieuze beweging die aan het eind van WO II ontstond: Amerikanen kwamen naar de eilanden, om er airstrips te maken en te zorgen dat de bewoners geen Japanners zouden steunen. Ze brachten fantastische geschenken mee: sigaretten, chocolade, stalen messen en eten. Nog voor het einde van de oorlog geloofden de mensen op een aantal eilanden dat het paradijs was gekomen: de goden met hun schepen zorgden voor eten en vermaak. Op sommige eilanden verwaarloosde men de eigen landbouw. Tot in de jaren ’50 verspreidde het geloof zich en nog steeds zijn er sporen van deze cargo cult in de Pacific en op Nieuw Guinea.
Op de Azoren heerst ook een soort cargo cult. De big spender is de EU. Die restaureert gebouwen, subsidieert de meest fraaie wandelbruggen, boulevards en gites voor wandelaars en is co-financier van de havens! Maar de bevolking bestaat uit boeren en vissers. Toerist hier zijn de Amerikanen en die zijn hier maar kort. Na hun vertrek half september houdt het seizoen op: de hotels en restaurants sluiten, de gites gaan dicht en de ferry vanaf het hoofdeiland São Miguel komt niet meer. De mensen klagen dat er geen werk is voor hun hoger opgeleide kinderen. Maar de man van de scheepswerf kan geen goede elektrotechnicus vinden: de mensen die ervaring hebben willen niet meer terug.
Zelf doen we intussen ook al aardig mee in de cargo cult: we houden in de gaten of het veertiendaagse bevoorradingsschip aankomt en weten intussen precies dat je dan een dag later in de supermarkt weer ongezoete yoghurt kunt kopen. En geitenkaas. Voor veertien dagen!

PARADIJSVOGEL
We ontmoeten de Franse Patrique (69) en Annemarie (66) die cruisen met de Skøiern, een Spartaans ingerichte Noorse houten tweemaster uit 1918, dit jaar een eeuw oud!. 40 jaar geleden restaureerde Patrique, een veerboot kapitein uit Marseille, met weinig middelen dit schip en vaart sinds ................ de wereld rond. Behalve op hun schip is Patrique, die erg op zenden staat, trots op zijn mooiste 500 boeken die hij al die jaren meevoert, zoals 3 stripboeken van de Nederlandse tekenaar Jan Sanders; hij staat er op dat wij die van hem lenen. En op kat Zoë en hond Isis (1 jaar oud en ADHD). Ze hebben geen huis en de geplande overwintering in Bretagne wordt afgeblazen omdat het weer te slecht is. Jammer voor de familie, die zien ze nu pas in mei. Groot voordeel: onze katten hebben het nu vooral druk met het hypnotiseren van hond Isis en het beloeren van Zoë. De vrolijk (voortdurend) blaffende Isis zorgt dat de actieradius van onze heren een stuk kleiner is!

OP BEZOEK KOMEN OF MEEVAREN
November gaan we naar Madeira en in de winter zeilen we langs alle eilanden van de Canaries.

ONS BEREIKEN
Gaat het makkelijkst via onze email josvanveen66@gmail.com of hendriksmajo@gmail.com, sms-en of WAppen. In Nederland bellen: Majo: + 31 655712122, Jos: +31 654201071.

PLAATJES
Via de button hieronder kun je bij artikelen de beperking van 20 plaatjes die tot nu gold opheffen. Bij deze laatste blog laten we tot nu toe verborgen foto’s van de Azoren zien.