Cuba 9 mei - 21 juni 2016

Cuba 9 mei - 21 juni 2016

OP NAAR CUBA
We willen naar Cienfuegos midden op de zuidkust van Cuba. Dat is bijna pal naar het noorden vanaf Panama en bij de noord-oost passaat betekent dat aan de wind,van de 9e naar de 22e breedtegraad. Na 4 maanden in een haven zijn we gespannen en moeten we weer wennen aan de bewegingen van de golven. Vooral Jos, die tevergeefs probeert de avondmaaltijd van de eerste dag binnen te houden. Zo dat lucht op. Hij draait braaf z’n wachten, maar wil niets eten en drinkt alleen water.
Aan de wind is een onprettige koers. Niet dat de wind zo hard is, 15 a 20 knopen, maar Jonathan ligt onrustig op de golven. Vooral bij de stuurboordslag die recht tegen de golven uit het oosten in gaat. We laveren tussen de riffen door, het grootzeil op het eerste rif, de genua een paar slagen ingedraaid. We genieten van de zon en het grootste deel van de nacht van het maanlicht op de golven. Jos begint de derde dag weer te eten en weet een gebakkken zalm met prei binnen te houden. Ook fijn voor Majo want alleen voor zichzelf kookt ze niet. Als het licht wordt blijkt de smeerreep van het eerste rif gebroken. Het gebroken eind zit in de giek.We strijken het grootzeil en proberen een trekveer door de giek te duwen om daaraan een nieuwe smeerreep te kunnen doortrekken. Aan de wal is dat al een lastig karweitje, maar op de golven, die de giek heen en weer laten slaan, lukt het ons niet. De giek is van binnen versterkt en de trekveer wil die verdikking niet nemen. We geven het tenslotte op en Jos zet het eerste rif aan de buitenkant van de giek vast. Na 4 dagen draait de wind naar het oosten en kunnen we het laatste stuk relaxed halverwind varen. Na ruim 6 dagen, 877 gezeilde mijlen, lopen we Cienfuegos binnen.

Op een muur aan de toegang naar de baai staat in grote kapitalen BIENVENIDOS SOCIALISTA. We voelen ons toch welkom. We meren aan de kade bij de elitaire jachtclub (foto), die bij de revolutie voor het volk werd opengesteld. We liggen net aan de kade of daar komen de officials in golven. Eerst een arts die met een thermometer op 5 cm van ons voorhoofd vaststelt dat we niet ziek zijn; de gele quarantainevlag kan naar beneden. Dan de Guarda Frontera en de Autoridad Portuaria, die onze papieren willen zien en veel formulieren willen invullen. Dan komt de Aduana de booi inspecteren. Spannend wordt het wanneer hun specialisten in drugs en explosieven aan boord komen. Ze kwispelen vrolijk – het zijn honden – vooral wanneer ze de kattenbak en de krabpaal ruiken. Jasper en Misha zitten intussen veilig in hun hok op het achterdek. We krijgen onze cruising permit en stempels op losse velletjes in ons paspoort. Handig, want die kun je eruit halen wanneer je de US in wilt.

LEVEN IN CIENFUEGOS
Cienfuegos is een 19e eeuwse stad met een centrum dat de laatste jaren al behoorlijk gerestaureerd is. Het meest opvallend is dat er vrijwel geen verkeer is; je kunt midden op straat lopen. Behalve veel fietstaxi’s en paard-en-wagens, zijn er wat (vaak klassieke) auto’s. En gek genoeg wel al electrische scooters. Majo geniet van de architectuur, niet alleen in het centrum, maar vooral op het schiereiland waar de marina ligt, waar de overheersende stijl Amerikaans is, veel Frank Lloyd Wright achtige bungalows (foto). Veel van deze huizen zijn al best onderhouden omdat de eigenaar een casa particular is begonnen.
De wandeling van 3 km naar de stad kan je ook per fietstaxi doen: een stuk comfortabeler en soms boeiende chauffeurs. Met eentje vluchten we bij een hoosbui een hotel in en praten we door. Hij is verrassend goed geinformeerd over de wereldpolitiek. Hij spreekt goed Engels en gaat vaak in hotels voor buitenlanders CNN kijken om tegengif tegen de Cubaanse propaganda te krijgen.

Cienfuegos is veel welvarender dan de steden die we 7 jaar geleden aan de noordkust bezochten. Cuba zit duidelijk in een overgangsfase naar een markteconomie. Het land heeft 2 geldsoorten: de peso voor de inwoners en de voor de toeristen de CUC (1 dollar of 24 peso). Maar tegenwoordig loopt het helemaal door elkaar heen. De oude staatswinkels met hun jaren 50 aanbod en prijzen in peso bestaan nog steeds. Veel winkels zijn nog gebaseerd op toonbanken; alle artikelen erachter en aan de bediende moet je vragen wat je wilt hebben. Wie niet aan CUC kan komen, heeft het moeilijk, want alle luxe, alle moderne producten gaan in CUC’s. Veel dingen zijn niet in Cuba te koop: de verdamper (het vriesvak) van onze koelkast is kapot. Niet te krijgen. Een pond tomaten kost 6 peso, een ananas 15 peso, maar uien zijn zeldzaam: een kilo voor 72 peso. Majo’s horloge kan voor 1 CUC gerepareerd worden, Jos koopt een 2e hands horloge voor 6 CUC. Later in Havanna moeten we dan ook erg wennen aan de prijzen. In een land waar de meeste mensen maar 500 pesos (20 CUC) in de maand verdienen blijkt de autohuur voor 1 dag 80 CUC en vraagt een taxichauffeur 20 voor de rit van de marina naar de stad.
Hoewel de cubanen maar beperkt toegang hebben tot internet, kennen ze alle trends en alle moderne muziek. Wij moeten op vertoon van ons paspoort aparte kaartjes kopen waarmee je alleen in de toeristenhotels kunt je internetten. Cuba Libre is een aardige cocktail, maar verder is het een contradictio in terminis.

ZWEMBAD
Via een andere boot krijgen we een uitnodiging om op een zondag mee te gaan naar het zwembad. Voor 50 CUC mag je met 10 mensen naar binnen en krijg je een maaltijd met geroosterd speenvarken en patat. Om 11 uur lopen we met wat andere yachties naar het zwembad; er duikt een groep Cubanen op, die blijken ook uitgenodigd te zijn. We zijn met 20 man totaal. Gaandeweg begrijpen we dat het partijtje voor hen geregeld is. Aan boord mogen ze niet komen en zelf kunnen ze de toegang niet betalen. De kinderen zijn het zwembad niet uit te slaan, de volwassenen genieten ook van de gesprekken, het bier en de rum. De cubanen hebben als borrelhapje toastjes en mayonaise meegebracht. Majo ziet later dat die potten 4 CUC in de dollarwinkel doen. We spelen domino met een leuk jong stel dat een handeltje in suikergoed en lollies is begonnen. Ze hebben veel kritiek op de grenzen waar je als ondernemer tegenaan loopt. Suiker voor hun suikergoed kunnen ze alleen op de zwarte markt kopen. Verandering is er wel maar gaat tergend langzaam vinden ze.

EN DE KATTEN?
Aan de kade moeten de katten weer aan de lijn. De havenhond heeft niets in te brengen. Hij wordt onder hypnotiserende blikken poot voor poot teruggedrongen en de heren gaan steeds verder op stap. Dan maar aan de lijn. Je kent wel dat beeld van mensen op cafeterrasjes met honden aan de lijn. De honden draaien net zo lang om de poten van stoelen en tafels tot zij en hun baasjes klem zitten. Jasper en Misha springen van boord, draaien om elkaar heen en springen langs een andere scepter weer aan boord tot ze ons mauwend roepen omdat ze klem zitten. Wij zijn zij goed om de kluwen weer te ontwarren. Eigenlijk zijn wij het die aan hun lijn zitten. Soms is de afstand te kort om weer aan boord te springen en vallen ze in het water. Een update van de score: Misha’s 8e en 9e keer en Jaspers 1e.

WEER REPARATIES
Wat doen we zo de hele dag als we niet de stad ingaan? Nu we rustig aan de wal liggen proberen we de trekveer door de giek te krijgen. Geen succes. Jos maakt de kop van de trekveer met ijzerdraad ronder, zodat hij de verdikking in de giek beter kan nemen. Dat gaat niet, maar nu wil de veer ook niet meer terug naar buiten.We trekken de dirk zo hoog mogelijk op om de veer naar beneden te laten zakken, maar bij de 45% die het lummelbeslag mogelijk maakt lukt dat niet. Dan besluiten we het zeil van de giek te halen en de giek los loodrecht boven het dek te laten bungelen. De veer zakt nog steeds niet naar beneden. De giek is met 180 kilo zo zwaar dat we ook niet even kunnen schudden. We geven het op en Jos bindt het eerste rif weer gewoon aan de buitenkant vast en laat de veer in de giek zitten. Dat gepruts heeft ons 6 uur gekost. In de volle zon!

De 24V dynamo laadt niet meer, sterker, hij ontlaadt! De flens van de koelwaterinlaat op de elleboog is gebarsten en die lekt zout water net boven die dynamo, waardoor deze op tilt gaat. Het is voor Cubanen verboden aan boord te komen, sterker ze mogen nog niet eens het terrein van de jachthaven op. Zo bang zijn de autoriteiten dat ze per boot zullen vluchten. Je kunt dus ook geen monteur vragen aan boord te komen kijken. Maar in de marina is een jachtverhuur en hun monteurs willen graag wat bijverdienen. Door de US boykot kun je moeilijk aan onderdelen komen, maar de monteurs zijn gewend zelfs de meest verroeste apparaten te reviseren.Met een salaris van 20 CUC per maand, kan het al gauw uit om technische misbaksels met veel tijd en liefde op te lappen. Bovendien ontdekt de monteur waarom onze startmotor een zo tergend langzaam maandagmorgengeluid maakt: hij trekt 660 Amp stroom! Dat komt weet hij doordat de koolbortstels iets te klein zijn en de legering te weinig koper bevat. We hebben gelukkig in Panama een reserve startmotor gekocht, die wordt ingebouwd. En ja, als je er nu alleen maar naar wijst springt hij al aan (130 Amp). Geweldig, we hebben dat probleem jaren gehad. Wat een inzicht! Na dagen werk maken de heren zich met $ 260 uit de voeten. Even later zien we hen glunderend met pullen bier lopen. Een biertje kost $ 1, dat laat je wel van je salaris.

EILAND HOPPEN
Na Cienfuegos gaan we eiland hoppend naar Havanna. De eerste dag hebben we prachtig zeilweer, eindelijk, hier doe je het voor. De 3 dagen die volgen liggen we met veel wind en grijs weer voor anker bij Cayo Largo. Een tropische depressie komt over (het 1e stadium van een orkaan). Van de schoonheid en de prachtige kleuren waar Cayo Largo bekend om staat zien we niets. Dan wordt het weer wat beter en gaan we verder. Het licht komt terug en we kunnen weer snorkelen. Een voordeel van de armoede van Cuba is dat er haast geen vervuiling in zee is, de stranden zijn niet bedolven onder plastic. Het water is zo helder dat we in Maria la Gorda een rog onder ons door zien zwemmen, we liggen op 12 m diepte geankerd en je kunt de bodem zien vanaf het dek!
De meeste eilanden zijn onbewoond of worden alleen door vissers gebruikt. We mogen alleen aan land waar mensen wonen als we in- en uitchecken bij de officials en onze despacho laten aftekenen. Op onbewoonde plaatsen (waar niemand kan vluchten) mogen wel zo maar aan land. Een deel van de eilanden is natuurreservaat, Cuba zet duidelijk in op eco-toerisme. We liggen nog geen 5 minuten voor anker of we zien een roeiboot naderen. Guarda Frontera? Een paar minuten later blijken het de 3 parkwachters te zijn die hier in het natuurreservaat Cayos de San Felipe werken. “Willen jullie kreeft?” vraagt één van hen als we ze een biertje aanbieden. OK, dan gaan ze die even voor ons vangen en dan daarna het biertje of liever… rum. Nog geen uur later zijn we 7 langoesten rijker en zitten er 3 twintigers in de kuip aan de rum. Tien dagen op, tien dagen af, wonen ze in een hutje aan het strand (foto). Zonnecellen voor wat stroom; water komt met de boot die de ploegen afzet. Ze tellen vogels, bewaken de schildpadnesten, zorgen voor leguanen, versterken waar nodig de 3 eilanden waar ze op passen en doen aan bosbeheer. En alle 3 zouden ze liever iets anders doen. De chef van het stel heeft informatica gestudeerd, maar op Cuba kan hij daar geen werk in krijgen. Naar het buitenland mag hij niet en via het beperkte internet dat is toegestaan is kan hij niet bieden op programmeerklussen. Zijn droom is dat er een keer een schip ankert dat hem meeneemt naar de US. We kijken elkaar aan, wij zijn dat schip niet, wij gaan eiland hoppend naar Havanna.
We dineren met kreeft! Omdat onze koelkast kapot is hebben nemen ze 5 langoesten mee naar hun hut, om ze in de diepvries te leggen. De volgende dag gaan we met ze snorkelen, Jos gaat met flippers en duikbril mee langoesten vangen achter het rif. Die verschuilen zich in holen onder het koraal en worden met een weerhaakje aan een stok naar buiten gelepeld. Je kunt niet zien wat in zo’n hol zit. Ineens schicht een kathaai uit zo’n hol en maakt dat hij wegkomt. Ze nodigen ons uit voor de lunch, een cubaanse rijst met langoest. Hier eten ze zelf gevangen kreeft in overvloed, maar wie er één mee naar huis neemt wordt ontslagen. Tegen de avond duiken ze onverwacht op, alle 3, met een grote bak schaafijs en onze 5 langoesten. Ze moeten naar een collega 7 mijl verderop die problemen heeft met z’n zonnecellen. Kunnen we ze een liftje geven tot het einde van eiland? Dat zou de 6 uur roeien al aanzienlijk inkorten. We besluiten ze te brengen. 2 uur later liggen we geankerd bij de collega, is al onze rum op en zijn de jongens aan het repareren. De langoesten liggen in schaafijs in onze koelkast.

HAVANNA
16 juni aan de kade in Hemingway Marina, Havanna. Eerst een meter beton en dan een flink GRAS veld. De katten zitten uren zielsgelukkig aan hun lijntjes in het hoge gras dat tot hun oren komt. ‘s-Nachts met een rode lichtjes (foto) aan, zodat we hen kunnen terugvinden als ze toch ontsnappen .
Wij gaan een dag passagieren in de stad. We slenteren door het oude 17e eeuwse Spaanse centrum, dat met Canadese steun is gerestaureerd. Ook steeds meer panden in andere wijken worden opgeknapt en krijgen voor het eerst na 60 jaar verwaarlozing een verfje. Gebarsten gevels, waarvan de verweerde ornamenten duiden op glorieuzer tijden, grijnzen ons aan. Binnen de panden heeft de woningnood geleid tot rare gemetselde hokjes en veel grote huizen hebben geïmproviseerde wooneenheden in de hal.
Er zijn veel minder communistische leuzen in het straatbeeld dan 7 jaar geleden en we kunnen geen staatsrestaurants meer vinden. Sommige commerciële restaurants kunnen met veel creativiteit voor $ 4 al een hoofdgerecht bieden.Veel mensen hebben gekozen voor de stap ontslag uit staatsdienst en commercieel worden. Dat betekent belasting betalen.
We bewonderen de Amerikaanse auto’s uit de 50-er jaren, die het straatbeeld domineren, zoals Pontiacs, Buicks en Chevies. Die stammen nog uit de tijd dat de revolutie uitbrak en worden steeds weer opgelapt. Sommige inmiddels met een tractormotor. Ze worden vooral gerestaureerd in de kleuren van snoepjes: roze, rood, geel en paars. Jos staat naar een rij van dat moois te kijken als een klein jongetje in een snoepwinkel (foto’s). Veel van de oldtimers zijn taxi. Meer mensen delen een taxi; ze worden onderweg op verschillende plaatsen opgepikt en afgezet . Er rijden ook nog wat trabantjes en lada’s rond, maar er ten opzichte van 7 jaar geleden komen steeds meer Europese en Japanse auto’s bij.
Na de grassige Colombiaanse sigaren zijn Cubanen heerlijk. Jos laat verzaligd ronde cirkeltjes rook omhoog kringelen, rechtstreeks de hemel in. Hij slaat een paar dozen in. Majo zorgt voor de rest van de proviandering.
Bij het uitchecken spreken we een groepje Amerikanen met bootje met 2 x 350 PK buitenboordmotoren dat net aangekomen is. Ze zijn in 3 uur vanaf Key West naar Havanna gevaren. We vragen of ze bij terugkomst geen problemen krijgen. “Kom op hé, we hebben een ambassade in Havanna en onze president is er geweeest; ze moeten niet zeuren.” Zo snel gaat het dus ...

- Juli naar de Chesapaeke
- Aug in Nederland
- Sept – okt de oostkust van de VS
- > Nov de Bovenwindse Eilanden

ONS BEREIKEN
Gaat het makkelijkst via onze email. jos.vanveen@inter.nl.net of hendriksmajo@gmail.com. Graag sms-en of skypen.Voor dringende zaken Majo: + 31 655712122. Jos is weer in de lucht +31 654201071