39 Azoren Oost 10 juli – 24 aug 2018

GRACIOSA Weer een eilandje verder, 35 mijl naar Graciosa. Het eiland heeft geen diepe havens en de ankerplaats van Vila da Praia, waar een pier voor de ferry is, is erg rollerig. Na een onrustige nacht besluiten we dat het ons niet gracieus genoeg is en breken op: 40 mijl verder naar TERCEIRA Angra, weer geen plaats beschikbaar voor onze 18 meter, maar het ligt aan de zuidkant van het eiland en heeft een beschutte ankerplaats. De stad heet voluit Angra do Heroísmo, Heldendom Kreek. Toen in 1581 de Spanjaarden Portugal veroverden, heeft Angra anderhalf jaar langer dan de rest van het land, standgehouden. Toen een grote Spaanse vloot op de rede lag heeft de bevolkingzijn stieren losgelaten, die er in slaagden landingen te voorkomen zodat de Spanjaarden weer afdropen naar hun boten. Ze hebben er de gewoonte aan over gehouden met grote regelmaat in de straten zo’n achtervolging door hun dappere stieren te houden. In de daarop volgende Spaanse periode werd de stad dé tussenstop voor de (zilver)vloten op weg terug naar Sevilla. De oude vulkaanberg naast de baai werd één groot fort, het grootste buiten Spanje. Puffend klimmen we over deze berg en staan te hijgen bij de vlaggemast die gebruikt werd om met de schepen te communiceren. Het ommuurde Angra, een Unesco World Heritage, heeft meer steedse allure dan de stadjes tot nu: veel terrasjes die tot ‘s avonds laat open zijn, concerten in de openlucht en orgelconcerten in kerken. Er is een streng maar prachtig Clarissenklooster uit de 16e eeuw, waar nog 4 niet-sprekende en 12 wel-sprekende nonnen wonen en een mooi 16e eeuws Franciscanenklooster dat nu museum is. In die laatste kloosterkerk speelt de Nederlandse organist Guus van Manen, de vaste bespeler van het orgel, voor ons. De stad heeft 9 Imperio’s (kapellen) van de Heilige Geest die dit seizoen hun festiviteiten houden. Die broederschappen van de Heilige Geest beginnen voor ons steeds interessanter te worden. Sommige kerken zijn geen eigendom van de katholieke kerk maar van de Imperio’s en worden gefinancierd door de broederschappen zelf. Een dagje toeren met een huurauto brengt ons in Praia da Vitόria, waar in de kerk een hoofdaltaar voor Christus en één voor de Heilige Geest broederlijk naast elkaar staan (foto). De fusie tussen de twee kerken dateert van 1525. Zeldzaam zijn een beeld en een schilderij waarop God wel erg stoffelijk staat afgebeeld (foto). Op hoogtijdagen van de imperio’s worden tientallen vuurpijlen (knallen, geen sier) per dag afgestoken. De katten herkennen het sissen en schichten al naar binnen nog voor de knal komt. Dat schieten gebeurt om begin en voortgang van processies en diners te markeren en bij het stierenvechten, wanneer een stier de arena binnenkomt en wanneer hij ‘m weer verlaat, bijna steeds levend, maar wel met banderillas in zijn nek. Vorig jaar was een topjaar waarin er 500 stieren door gingen. Er is altijd wel een reden om een gevecht te organiseren, zoals ter ere van de Heilige Geest en voor het feest voor de Emigranten. Voor de arena staat een wanstaltelijk beeld waar als een climax springende stieren uiteenspatten (foto). De serveerster van ons vaste internetcafé merkt cynisch op dat de Azoren bestaan uit 8 eilanden en één pretpark. SĀO MIGUEL 29 juli pakken we de boot (Jonathan) naar São Miguel, met 160.000 inwoners het drukste eiland. 90 mijl in daglicht naar de haven van Ponta Delgada, waar we onze vrienden Jan-Willem en Lucienne zullen ontmoeten. Ze hebben zelf in Nederland een boot en willen kijken wat het cruisersleven betekent. Oef, een deprimerend zeventiger jaren waterfront met betonnen hoogbouw en een parkeergarage. Waarom hebben we hier afgesproken? De havenmeester is al naar huis, we zoeken zelf maar een steiger uit. Jan-Willem en Lucienne eten toevallig op een terrasje aan de haven en JW rent naar ons toe om de lijnen aan te pakken. Dat is tenminste een warm welkom. Als ze zich 2 dagen later inschepen hebben we ons met de stad verzoend. Achter dat beton zit een leuke stad met aardige straatjes, terrasjes, kloosters en kerken. Met zijn vieren verkennen we eerst de stad en daarna in een huurauto het eiland. Weer een mooi eiland met weilandjes, bos, kliffen en muurtjes vol hortensia’s. Jos schrijft zich in als resident op de Azoren met als adres de jachthaven. Dat scheelt meer dan de helft van het havengeld. Zelfs in het museum, in de bus en op de ferry heeft hij korting op 3 x niets! Met gasten moet er natuurlijk gezeild worden en wel naar het eilandje Ilheu da Vila Franca, een vulkaankrater met een open kant naar de zee. We ankeren en willen landen met de dinghy, maar dat is alleen toegestaan met de toeristenribs. We overnachten naast de vulkaan, in slaap gewiegd door het gekwebbel van onze geliefde pijlstormvogels die in de wanden nestelen. Vermoedelijk horen we ze voor het laatst: de jongen zijn groot genoeg om uit te vliegen en de ouders komen dan niet meer aan land, ze blijven op zee, waar ze ook slapen. De volgende morgen, voordat de parkwachters er zijn, brengt Jos ons groepje met de dinghy naar het eiland. Hij ankert buiten en zwemt naar het eiland. We hebben het vulkaaneiland helemaal voor ons zelf en zwemmen in de ondiepe krater tot de wachters arriveren om te zeggen dat dat niet had gemogen. Op de vulkaan krijg je nooit het totaalplaatje op de foto, maar het etiket van een fles Aguardente biedt uitkomst (foto). We varen naar het dichtbij gelegen Vila Franca do Campo, maar kunnen in de ondiepe haven geen goede plaats vinden en de stern-to plaatsen waar de wind dwars op staat zijn zonder goede ankerlier niet haalbaar. Voor ankeren buiten de haven is de ruimte te beperkt. We besluiten terug te varen naar Ponta Delgada en vallen daar ’s avonds in het Witte Feest. De stad is versierd in witte en blauwe op de zee gebaseerde versieringen en alle mensen zijn in het wit. In sommige straten liggen zelfs witte lopers. Het gemeentehuis is omgetoverd tot een grote octopus en meisjes in zeemeerminpak poseren in grote plastic met water gevulde bollen (foto’s). We sluiten ons aan bij de mensen die met grote (plastic)glazen gincocktail langs de bands door de straten slenteren en genieten van de sfeer. SANTA MARIA 60 mijl verder varen we Vila do Porto op Santa Maria binnen, met 2.500 mensen buiten het toeristenseizoen één van de dun bevolkte eilanden. Hoewel er enige vulkanische activiteit is geweest is het grootste deel van het eiland door tectonische werking omhooggestuwd. Er zijn dan ook veel fossielen. We maken twee mooie wandelingen: een afdaling naar de zee langs stijle beboste hellingen en wijngaarden op terrassen en één langs de kliffen en de faiã’s, waar je de branding moet ontwijken, die omhoog spuit langs de grillige lavakust. We treffen er Jenny, die met haar boot Joshua in de haven ligt. Op de romp staat letterlijk een bodytext: “Remember that I commanded you to be strong and brave. Don’t be afraid, because the Lord, your God will be with you everywhere you go.” Joshua 1:9. Dat zit zo: ze was in Engeland dierenarts bij een slachterij en dat vergt het uiterste van een diervriendelijk niet omkoopbaar mens. Overspannen werd ze ontslagen en toen ze dan maar een eigen praktijk startte ging ze failliet. Gesterkt door haar geloof en wat de zwaar beproefde Joshua overkwam kwam ze er tenslotte bovenop, maar de emotie ligt nog dicht aan de oppervlakte. Met 56 jaar ontdekte ze de heilzame werking van zeilen en op dit mooie afgelegen eiland aangespoeld kocht ze een huisje. Ze wil niet dat we foto’s maken. Jenny biedt aan ons vieren per auto het eiland te laten zien. Ze weet de mooiste plekjes, die we eerst in perspectief zien vanaf het hoogste punt, natuurlijk Pico geheten. Daarna dalen we af tot we in de natuur zelf lopen te genieten. De finale is een diner op de jachtclub. De volgende dag zetten we onze gasten op de ferry na een heerlijke week samen. We realiseren ons dat we ons cruisersleven door hun ogen bekeken hebben en we voelen dat we toch maar erg boffen. A LONG WALK ON A SHORT PIER En de katten? We liggen veel in jachthavens. Voor de heren betekent dat aan de lijn. Jasper is meestal niet aangelijnd omdat hij toch in de kuip blijft maffen. Maar je moet er wel op bedacht zijn als hij het ineens op z’n heupen krijgt: vader gaat op stap. Hij springt aan boord bij buurboten of schicht ineens de steiger af. Misha moet steeds aan de lijn, maar scharrelt op het naastgelegen ponton en bestudeert eindeloos de vissen onder hem. Hij gaat weer twee keer te water: terug springen aan een te korte lijn in Ponta Delgada en uitglijden op het ponton in Vila do Porto. We tellen de 13e en 14e keer. EMIGRANTEN De eilanden hadden periodes van grote welvaart: door smokkel en (soms illegale) bevoorrading van passerende schepen, tankstation later voor stoomschepen en vliegtuigen, bijna 100 jaar walvisvaart, aanleg van transatlantische kabels en –nu nog – sateliet volgstations. De eilanden kenden ook lange periodes diepe armoe. Plundering door piraten en privateers, jaren van droogte of juist jaren met te koude en natte zomers zorgden voor hongersnood. Yams uit Zuid-Amerika die het hier goed doet was de ‘redder bij hongersnood’ en is nog nu een gewaardeerd onderdeel van de lokale keuken. De laatste exodus was hier op Santa Maria in de jaren `50, toen dit toch al droge eiland 4 jaar achtereen geteisterd werd door droogtes. Veel mensen zijn toen naar de VS en Canada geëmigreerd, maar ze komen met grote regelmaat terug. Augustus is op alle eilanden de maand van de emigrant. Ze worden niet als deserteurs met de nek aangekeken, maar juist verwelkomd met feesten. Op Santa Maria variërend van een lunch met het gemeentebestuur tot een feestprogramma en een processie rond Maria Hemelvaart (15 augustus). Wij genieten mee. Er zijn fado concerten, folkloristische groepen en optochten waarin taferelen van vroeger worden nagebootst. De avonden (= nachten: de laatste concerten starten om 1 uur in de ochtend) worden afgesloten met concerten van pop bands en op de slotavond maken we eindelijk een concert van Ana Bacalhao mee, die we op Terceira misten. Een vrolijke sfeer, kinderen die blijven spelen of op de schouder van een ouder in slaap vallen. Ondanks de alcohol geen gedoe en de geluidsinstallatie van de band wacht onbeheerd tot ‘ie de volgende ochtend wordt ingeladen. Op straat hoor je een mix van Portugees en Amerikaans en de oudere generatie wisselt midden in de zin van taal als de cassiere vragend kijkt. Café’s hebben zich aangepast: ‘American breakfast all day’ en burgers and fries. Handig voor ons toeristen, maar slecht voor het opbouwen van een bescheiden Portugese woordenschat. Hoe zouden die kleinkinderen zich hier voelen zonder al hun Amerikaanse comfort? EN WIE HEBBEN WE DAAR? De pijlstaartstormvogels zijn weg, die zitten nu op zee en brengen de winter in Patagonie door. Maar de laughing gulls (kapmeeuwen) hebben hun plek ingenomen. Vrolijk krijsend begroeten ze de binnenlopende vissers, sommige boten gooien een enkel visje in het water... Opeens op São Jorge kwamen er ’s ochtends 2 eenden bedelen bij het ontbijt. Dat hebben we lang niet meer meegemaakt! Eindelijk weer eenden, die in de Carieb ontbreken. De katten moeten weer even schakelen en Majo wordt er vrolijk van (toch heimwee?) . ANKERLIER Hoe gaat het ook al weer met onze kapotte ankerlier sinds Flores? Een monteur op Faial haalde de versnellingsbak open en zei dat we maar een nieuwe moesten kopen. Met het smoesje dat hij van de politie geen lasapparaat in de boot mag gebruiken (om de geoxideerde delen te verhitten) maakte hij zich uit de voeten. Een voortvarende monteur op Terceira demonteert wel de oude lier, versnellingsbak en motor. De motor blijkt nog goed en ook de bronzen delen bovendeks. Gelukkig want die bronzen versie wordt niet meer geleverd. Jos mailt en belt met de Australische producent Muir en een Australische en een Nederlandse leverancier en probeert wijs te worden uit typewijzigingen, transportmogelijkheden, invoerheffingen en btw. Niemand heeft de onderdelen op de plank liggen, allemaal just-in-time produktie - nou ja ca 3 weken dan als je geluk hebt. Jos kiest ervoor de lier naar Nederland te laten leveren en ’m zelf op te halen. Hij vliegt 31 augustus. OP BEZOEK KOMEN OF MEEVAREN In oktober gaan we naar Madeira en in de winter zeilen we langs alle eilanden van de Canaries. ONS BEREIKEN Gaat het makkelijkst via onze email josvanveen66@gmail.com of hendriksmajo@gmail.com, sms-en of WAppen. In Nederland bellen: Majo: + 31 655712122, Jos: +31 654201071.