De Kaap Verden 29 december 2014 - 22 januari 2015

Kaap Verden 29 dec 2014 – 22 jan 2015

OVERSTEEK
We willen profiteren van een mooi weer-raam in de gribfiles en duwen af van de veilige kade in Las Palmas op koers naar Sal, één van de Kaap Verden. We doen niet aan bijgeloof en hebben dus geen tag op de muur geschilderd, maar het lijkt een mooie oversteek van 5 a 6 dagen (800 mijl) te worden met zo’n 25 knoop wind pal van achter – wat wil je nog meer? We vertrekken met bewolking, maar de halve maan komt er ’s nachts doorheen, zodat het lekker licht is. Prima omstandigheden dus!

We varen te loevert uitgeboomd voor de wind varen. Om de energie op peil te houden (onze stuurautomaat vreet stroom op zo’n koers) starten een dag later de dieselgenerator, maar hoewel het motortje loopt levert het geen stroom. Dan de hoofdmotor maar starten om de accu’s te laden. Oeps, die wil niet starten en wat rommelen aan de draden naar de startmotor helpt deze keer ook niet. De zonnecellen doen het in dit bewolkte weer niet noemenswaard. We moeten nog 3,5 dag varen en de 12V accu’s (navigatie-apparatuur) en de 24 V accu’s (verlichting, koelkast en stuurautomaat) raken serieus leeg. We maken ons zorgen dat we uiteindelijk de bilgepomp niet meer kunnen laten lopen en vollopen.

Een ander probleem is dat het roer steeds meer gekerm afgeeft. Jos is bang dat er iets ontzet is aan roer of stuurautomaat, maar durft op het slingerende schip niet zijn vingers tussen de tandraderen te steken. We besluiten met de hand te sturen omdat je dan door minder roerbewegingen het roer spaart en bovendien energie. We zetten alle apparatuur en de navigatieverlichting uit. We halen nog één maal eten uit de koelkast en zetten die ook uit. Net als een onderkoeld lichaam de laatste warmte concentreert bij zijn vitale functies, houden wij alleen de GPS en de verlichte windmeter aan.
Beurtelings sturen Jos en Majo met de hand in korte wachten van twee uur. ’s-Nachts is koershouden moeilijk omdat je de golven niet kunt zien. De windmeter is het enige lichtpuntje. Je staart naar het lichtje, maar na een tijdje zie je de bewegingen van de wijzer niet meer en zit je halverwind of wat erger is binnen de wind. De preventer (extra lijn van de achterkant van de giek naar de voorpunt) zorgt dat de giek niet gijpt, maar omdat we geen neerhouder hebben klapt de giek wel gevaarlijk omhoog. Dit geweld verbuigt de zwanenhals, waaraan het gereefde zeil hangt, tot hij los bungelt en breekt de splitpen van het hals beslag. Jos zet de zwanenhals en splitpen weer provisorisch vast met harpjes. We besluiten niet naar Sal te gaan, waar je alleen kunt ankeren maar naar Mindelo op Saõ Vincente waar een echte jachthaven met vaklui is.

De laatste volle dag, vroeg in de ochtend, slaat ineens de spinnakerboom, die in de uitgeboomde genua staat met een knal overboord. Hij sleept gelukkig nog aan de schoot naast de boot en Jos kan hem aan dek trekken. Het beslag van de boom aan de mastrailkant blijkt gebroken.
Maar dan zien we eindelijk de eilanden Saõ Vincente en Saõ Antaõ opdoemen in het eerste morgenlicht. De motor start nu wel en even later stuurt Majo om het grootzeil te kunnen strijken op van vóór naar ín de wind en Jos strijkt. Een manoeuvre die ze al 1000 keer hebben uitgevoerd. Majo houdt koers in de wirwar van schoten en krijgt van achter een klap van de preventer tegen haar hoofd, waardoor ze met haar tanden op het stuurwiel slaat. Een pijnstoot vlamt op en ze proeft de metalige smaak van bloed.

Twee uur later veilig aan het ponton in Mindelo likken we letterlijk onze wonden. Een goede, op Cuba opgeleide, tandarts maakt foto’s en weet onze grote angst te ontzenuwen: de bovenkaak of de titaniumconstructie is niet gebroken, waarmee Majo’s kaak na een val met haar paard is vastgezet. Het metaal is wel wat verschoven maar zit nog. 3 sessies later is haar gebroken tand gevijld en gelijmd, heeft ze een kanaalbehandeling gekregen en zijn de naar Nederland doorgemailde röntgenfoto van goedkeurend commentaar voorzien. Ook Jonathan wordt weer opgelapt: het beslag wordt gerepareerd en een paar contactjes aan de startmotor en de generator worden vastgezet. De stuurautomaat blijkt niets te mankeren en het roer draait na invetten weer geluidloos.

Alle problemen zijn te wijten aan menselijke fouten (we noemen geen namen). Kleine fouten krijgen grote gevolgen. Nalaten om: de roeroverbrenging te smeren toen het piepen begon, de druk van de spiboom tegen het zijstag te checken, giekneerhalers te gebruiken, de contacten aan de startmotor te vervangen toen die het eerst haperden, de schoot binnen te halen bij het oploeven en …… natuurlijk een tag te schilderen op de muur in Las Palmas.

SAO VINCENTE
Mindelo is de 2e stad van het land, is relatief rijk en Europees georiënteerd. Het is hier minder 3e wereld dan Marokko. Het eiland is droog en woestijnachtig, met maar 1 dal waar water is en waar wat groente geteeld wordt. De natuurlijke haven is een ondergelopen vulkaankrater. Mindelo heeft een rijke geschiedenis als kolenhaven voor stoomschepen, en strategisch U-boot station voor de Duitsers in de 2e wereldoorlog, maar is ook nu ‘booming’, deze keer vooral door toerisme. Het publiek varieert van dreadlocks surfers via afgetrainde wandelaars tot rollatortoeristen, die van de cruiseschepen rollen die met een zekere regelmaat aan de kade liggen.
We waren er in 2008 ook in Mindelo . De stad is duidelijk rijker geworden, meer koloniale panden zijn gerestaureerd, de supermarkten verdienen nu echt die naam. Er hangt een erg relaxte sfeer onder meer door de live muziek die ’s avonds in de restaurants en kroegen gespeeld wordt. We ontdekken het cafe van de lokaal wereldberoemde zanger Tito Paris en drinken wat in het lievelingscafe van de overleden ster Evora ………... Overdag lopen we door de stad, kopen verse tonijn op de vismarkt waar de vrouwen je vis weten te verkopen met hun mobieltje aan het oor. In het prachtige koloniale gebouw van de groentenmarkt (foto) verkoopt men produkten die hier en op Saõ Antaõ zijn gekweekt. Import-kiwi’s en rode paprika’s zijn prijzig, maar ook voorhanden. Jos’ schoenen worden gerepareerd in de openlucht, terwijl hij met blote voeten onder een zonnedakje kan wachten temidden van het gezellige gedoe. In Majo’s telefoon gaat een lokale sim-kaart die we als hotspot gebruiken, zodat we internet aan boord hebben (een feest!). Er is een hele industrie ontstaan rond huisgemaakte zoetigheid, yoghurt (heerlijk), geitenkaas (2 soorten zijn fantastisch) en wordt er een goddelijke geitenricotta geproduceerd! Minder heerlijk is dat er 5 dagen een harmattan staat, een woestijnwind die overal een laag rood zand op legt: touwen, bimini, dek.

CHINEZEN
In Oostende heb je nog een Blokker. Dat is zeker. In ieder geval zijn er vanaf Spanje geen Blokkers mee. De Chinezen zijn massaal in dat gat gesprongen. Ze domineren het segment Blokker-Zeeman-Wibra-Action. Het zijn non-descripte Winkels van Sinkel, aan de straat vaak alleen maar een ingang, daarachter een grote brede kelder of verborgen verdieping met ongelooflijk veel goedkope spullen. Kleding, speelgoed, pannen, alles voor de badkamer, schrijfwaren en soms ook dierenspullen. Als het regent zijn de parapluis in de aanbieding, in de buurt van een strand speelgoed om de kinderen bezig te houden. In Spanje zijn ze getooid met namen als tienda (winkel) Shanghai of tienda Hang Ko. Op de Kaap Verden kortweg Loja (winkel) Chines. De toevoeging Chinees bij een restaurant is logisch, want ze verkopen er geen pizza’s, maar bij een Blokker…. De handel is dus etnisch bepaald. Het lijkt een betere economische basis dan de restaurants waar de chinezen in Nederland zich op concentreren.
Wij halen vaak bij de Chinees. Misha’s nieuwe tuigje komt er vandaan, een rugzakje en ook de nieuwe pollepels en de dunschiller. Jasper stelt hoge eisen aan de hygiëne van de kattenbak en wil ook wel zijn ontevredenheid over lang motoren kenbaar maken door op het matje voor de kattenbak te plassen. Wij hebben nu een ruime collectie matjes in diverse materialen en kleuren. Soms hangt er aan de railing een helgroen of een shocking pink chinees matje te wapperen.

SAO ANTAO
Het is vroeg opstaan om de veerboot naar Saõ Antaõ te halen. Volgens de NRC een van de mooiste wandeleilanden ter wereld. Samen met Fogo (waar de vulkaan nu actief is) de voedselproducent van de Kaap Verden. De vulkanen op Saõ Antaõ zijn niet meer actief, maar door hun hoogte (1700 m) ‘vangt’ het eiland veel regen. Zoveel, dat er zelfs suikerriet en dus rum geproduceerd wordt!
Bij aankomst van de veerboot is het hectisch, taxi’s proberen de toeristen te verleiden. Wij nemen net als de locals een aluguer naar de krater, een gedeelde taxi met bankjes in de open lucht. Door een dor woestijnlandschap klimt de aluguer over de kasseienweg naar boven. Onderweg wordt er steeds gestopt om andere mensen op te pikken. We worden bij de kraterrand afgezet en dalen af naar de binnenkant van de geïmplodeerde vulkaan. Er ontvouwt zich een lieflijk groen landschap met landbouwgronden en weiden. Op de bodem lopen we via een boeren nederzetting naar de kraterrand aan de andere kant. Over de rand kijken we ineens een stijle afgrond in (foto’s). Majo deinst terug - haar hoogtevrees geeft flashbacks van zwarte pistes van de ergste soort. Maar dan blijkt er een zigzaggend pad langs een stijle wand naar beneden te leiden. Jos gaat voorop en Majo volgt terwijl ze alleen maar naar zijn hielen durft te kijken. Na een paar lussen blijkt het te doen met 2 nieuwe heupen en dank aan de fysiotherapeut en begint ook Majo het landschap te zien. Dat is spectaculair: wolken drijven door het dal en klimmen over de kraterrand. Op plekken waar de zon schijnt zie je ineens op de berghelling kleine stukjes terrassenlandbouw. Langzaam dalen we af naar een groene, vruchtbare vallei. We hebben het gevoel Shangri-La in binnen te lopen: hier kan je eeuwig gelukkig zijn. Hoog op de helling wordt er vooral mais en bonen verbouwd. Naarmate je verder naar beneden gaat, komen er er bananen en suikerriet bij. Boertjes komen langs, veerkrachtig lopend op flip-flop’s. Wij beginnen onze tenen steeds meer te voelen in onze bergschoenen. Steeds vaker rusten we. Het is een beginnerswandeling en zou in 3 uur te doen moeten zijn. Na ruim 4 uur komen we in het dorpje: gelukkig, een restaurant. Koud bier en spaghetti! Daarna moeten we snel door, want we moeten de boot halen…. Maar er komen maar geen aluguer’s langs, het is warm en nog heel ver…..3 dorpen verder biedt een man aan om Jos naar een aluguer te brengen. De chauffeur blijkt niet thuis en we strompelen verder. Opeens komt er een taxi van achteren: de man heeft een andere auto bereid gevonden om ons (tegen de hoofdprijs) naar de boot te brengen - we hebben nog krap een uur. Een slecht moment om te onderhandelen, dus slikken we en springen in het laadbakje. We halen de boot en strekken onze moeie benen in de salon, allang blij dat we niet alleen de rit overleefd hebben maar nog op tijd ook. We hebben 3 dagen spierpijn en wat blaren. Maar mooi dat het er was…..

GROEPSPROCES
Ons zelfvertrouwen heeft een knauw gekregen. Als we bij zo’n klein tochtje met mooie wind al zoveel schade aan lijf en boot hebben, wat zal er dan op de tocht naar Brazilië gebeuren? Durven we eigenlijk nog wel naar de overkant? Of gaan we terug naar huis en blijven we daarna veilig op het IJsselmeer en de Oostzee? De sfeer wordt gezet door een Nederlandse boot die zonder mast in de haven ligt: een week voordat wij arriveerden omgeslagen en zijn mast verloren. Twee andere boten liggen gehavend aan onze stijger: een Canadees die op weg naar de Kaap Verden de helft van zijn roer is verloren en een Belg die we 4 dagen geleden hadden uitgezwaaid en die na 300 mijl op weg naar de Carieb moest omkeren omdat hij door een kapot lager dreigde zijn roer te verliezen. Een vrachtscheepje dat we deze week in de haven zagen liggen, de Toninho, is gezonken omdat de lading ging schuiven: 15 doden.

Hoe leggen we uit dat deze blog ‘de wereld om’ in het vervolg ‘een rondje Kaap Verden’ gaat heten? Of kan vooral Jos erin berusten dat ons welbevinden belangrijker is dan het realiseren van een ambitieuze doelstelling? Ons proces neemt wat tijd, maar de uitkomst is dat we ons prettig moeten voelen; daarbij hoeft er niets en alles ligt dus weer open. OK mooi, maar wat gaan we nu doen?

Terug is eigenlijk geen optie: tegen de wind in via de Azoren. Maar Brazilie? Je krijgt er maar een visum voor max 6 maanden en dan moet je het land weer uit. Naar Salvador de Bahia is 2000 mijl en dan naar Suriname weer 2000. En Majo moet vanaf april weer 2 maanden in Nederland zijn. Avond na avond wordt er gepraat, in boeken gekeken, kaarten bestudeerd en met vrienden op de Tignanello overlegd die via Brazilië al in Suriname zitten. We worden geïnspireerd door hun berichten over Frans Guyana en Jos’ ervaring in Suriname. 1750 mijl op een koers die we 6 jaar geleden ook al gevolgd hebben – er zijn bootjes van half onze lengte die het ook doen …… De heerlijke tijd in Saõ Antaõ en Saõ Vincente versterkt ons zelfvertrouwen, dus kijk maar uit naar op ons blog vanaf de overkant!