Panama 16 feb - 6 april 2016

16 februari laten we het anker zakken voor het dorp Rio Diablo, genoemd naar de rivier die er tegenover uitmondt. Het dorp is moderner, maar ook onpersoonlijker. Geen ankerfee en je kunt gewoon het dorp inlopen. Ze hebben elektra door een centrale generator, waarvan het lawaai over de ankerplaats aan lij buldert. Er is stromend water, normaal tenminste, want nu is de leiding kapot en gaat iedereen met de ulu zo ver de rivier op tot het water zoet wordt en laadt daar z’n jerrycans vol, zoals men dat vroeger ook deed. Wij maken die tocht door het oerwoud met onze dinghy tot het zo ondiep wordt dat we niet verder kunnen. We zien hoe een familie in een kano met jerrycans nog even een leguaan uit een boom schiet. We nemen een paar slokken uit de rivier: heerlijk, helder ….. Voor Jonathan bestellen we bij Don Pedro 600 liter, die arriveren in 200-liter drums in z’n kano. Ze staan zo laag dat hevelen naar de tankinlaat niet lukt. Of we geen pomp hebben. Nee, dat wordt dus zweten. De Kuna schept twee emmers water in een plastic wasteil die Jos met gestrekte armen buitenboord houdt en die hij daarna via een filter met extra stukken nylonkous die Majo vasthoudt in de vulopening giet.

Na Rio Diablo wordt het zeewater helderder en kun je beter snorkelen. Daardoor is het veel toeristischer en minder authentiek. Op de ankerplaatsen voor Rio Diablo waren we de enige boot, nu liggen er gauw 5 tot wel 14. Voor het eerst zien we dikke Kuna’s en plastic roze kinderwagens tussen de hutten. Veel yachties ‘wonen’ al jaren permanent in dit mooie cruisegebied. Vanaf de kust zijn er twee tot drie rijen riffen met eilanden, dus we kunnen altijd wel een eilandje met palmenstrand vinden waar we weer de enige zijn.

RAMBO
We hoppen weer een dupje verder naar Banedup op de Holandes Cayes. De Amerikanen noemen dit de Swimming Pool. De stroom heeft in het turquoise water onder ons evenwijdige ribbels in het bodemzand getrokken, net een zwembad. Een cruiser in zwart duikerspak met korte mouwen en pijpen komt ons deze mooie ankerplaats wijzen, wanneer hij ziet dat ons anker de eerste maal krabt. Hij draagt een zwarte hoofdband om zijn lange grijze haar en een duiker mes om zijn bovenarm. Hij vaart staand in z’n dinghy, één hand aan de meerlijn, de andere aan een pijp om de gashandel, net of hij een strijdwagen ment. Een macho, maar wel een aardige, die de indruk wekt dat hij normaal tegen de wind in plast: Claudio uit Italië. Harpoenvissen is zijn passie. Hij slingert een barracuda met een rond gat in z’n bast bij ons aan boord, voldoende voor 2 dagen voor ons en de katten, die Claudio kirrend besnuffelen. Bij de borrel bij ons aan boord blijkt hij wel erg op zenden te staan. Zijn vrouw is in Italië voor een onderhoudsbeurt. Ze varen hier al 12 jaar rond: in de winter in KunaYala, in de zomer in Rimini waar hij zeilles geeft.

MURPHY IN PARADISE
Het grootste nadeel van cruisen is dat alles dat kapot kan gaan dat ook doet. De derde week van februari geeft het volgende beeld. De dieselgenerator geeft een doordringende rubberstank af en het motortje wordt erg heet. Snel uitzetten! Wanneer de zaak is afgekoeld blijkt de V-snaar die de waterpomp aandrijft gebroken. We hebben wel reserve snaren voor de hoofdmotor, maar niet voor de generator. Gelukkig hebben we een draagbare benzinegenerator die kan overnemen. Dan vindt de schakelaar van de 24V koelkast het wel mooi geweest. Jos sluit hem kort, maar nu moeten we het ding op de kookwekker aan en uit zetten: 10 minuten aan en 20 minuten uit. ’s-Nachts loopt dat schema natuurlijk in het honderd, maar wie naar de wc moet doet ook een kwartiertje koelkast. Een geluk bij een ongeluk is dat Majo, zo iemand die altijd eerst de gebruiksaanwijzing leest, ontdekt dat hij ook op 12V kan lopen. Jos zet hem om op 12V, waarmee we de overbelaste 24V accu’s kunnen ontlasten. Daarna bouwt het toilet een overdruk op, maar pompt niet meer. Jos haalt de pomp uit elkaar en vindt de boosdoener: een visje. Dat moet zich rot geschrokken zijn toen het langs zwom en ineens naar binnen gezogen werd. Nou ja dit is niet erg, behalve voor het visje dan. De lijst reparaties groeit, maar er is niets waarvoor we acuut naar een monteur of winkel moeten.

EYEBALL NAVIGATION
Onze Navionics kaarten werken hier niet. We gebruiken de kaarten van Eric Bauhaus, die als prive project de hele kust van Panama heeft gekarteerd. Die kaarten zijn een digitale overlay op de gratis Open CPN kaarten. Navigeren in deze contreien is een sport, want het stikt hier van de koraalriffen waar we tussendoor moeten laveren. De kaarten zijn vrij goed, maar wijken soms wel een kwart mijl van onze werkelijkheid af. Je kunt er dus niet op vertrouwen dat het rode bootje in de digitale kaart (Jonathan) is waar het is. Eric maakt het nog spannender in zijn pilot: ”Je weg zoeken met de dieptemeter is moeilijk omdat de koraalriffen erg stijl zijn. Het ene moment heb je nog 12 meter en het volgende loop je al vast op het koraal”.Wanneer het ondieper wordt varen we stapvoets, één van ons voorop om de weg tussen de ondieptes te wijzen: eyeball navigation. Het best is te varen tussen 11.00 en 15.00 met de zon in de rug. De witte koppen van de brekende golven verraden soms waar het rif ligt. Donkere plekken in het water ook. In het begin schrokken we van iedere schaduw van een wolk op het water, maar we beginnen het al aardig te leren.

SPAREN IN LUXE
We hadden $ 1000 cash meegenomen voor betalingen onderweg (Panama heeft Amerikaanse dollars als valuta). Alleen het inchecken in Porvenir kost al $ 483. Onderweg in de dorpen is erg weinig te koop (zie de vorige blog). Soms - voor anker bij onbewoonde eilanden - worden vanuit ulu’s kleine visjes aangeboden of wat plantaan. We teren dus flink in op de voorraad. Er zijn geen banken waar je geld kunt opnemen, behalve wanneer je een rekening opent en het eerst stort. We zijn dus tegen wil en dank zuinig en houden dat nu al vol sinds 19 januari. Wat een paradijselijke manier om te sparen! Dan komen op 4 maart Walter en Marie-Lou ons redden met $ 1000 dollar, die ze na een bezoek aan België voor ons hebben opgenomen. Mag ook wel trouwens, want net buiten KunaYala in Linton is een aardig Frans restaurant met een menu waaruit je gewoon iets kunt bestellen.......

TATTOO
Nog voor we in Linton goed voor anker liggen roept onze Canadese buurman ons aan. “Hey mooi schip, wie is de ontwerper?” Randy en Dawn vertellen bij de borrel dat ze hun Bruce 55’ met een mooie rompvorm pas een jaar hebben. Hun vorige schip, een 42’S&S, is op de Pacific gezonken. Tussen Panama en Tahiti merkten ze in stevig weer dat hun schip zich steeds moeilijker uit de golfdalen oprichtte. Door extreme aangroei van kokkels (9 cm) werd het schip steeds zwaarder. De golven waren zo hoog dat zwemmen en afschrapen geen optie was. De aanhechting van het voorstag aan het dek brak en het dek zat niet meer goed vast aan de romp. Hun schip werd onbestuurbaar en ze pompten 120 liter water per uur, maar voor de reddingsdiensten van omliggende landen was het te ver om hulp te bieden. Via de SSB kregen ze contact met een ander zeilschip op 2 dagen afstand. Ze gooiden alles wat niet onmiddellijk nodig was overboord: ankers, reserveonderdelen, inrichting en eten. Terwijl het vrijboord steeds lager kwam te liggen hadden ze per 2 uur contact met hun beoogde redders. Die kwamen maar net op tijd en toen ze uit hun bijboot waren overgestapt naar de redders zonk hun eigen schip. Een bloedstollend en onwaarschijnlijk verhaal. Ze hadden 10 dagen in de Dolldrums gelegen, maar je kunt je niet voorstellen dat ze door een extreme explosie van kokkelzaad besprongen zijn of zoiets. Ze hadden wel milieuvriendelijke antifouling gebruikt. Randy liet ons zijn onderarm zien waarop hij in Tahiti een grote tattoo met sierlijke lijnen had laten zetten: de Oceanische versie van het noodlot en de voorzienigheid met de coördinaten van de plaats des onheils.

COLON
We zeilen naar de mooie ankerbaai Portobello, een 16e eeuwse Spaanse haven met forten. Van hier vertrokken tussen 1574 en 1702 45 vloten met goud, zilver en edelstenen naar Spanje, waar flink op werd gejaagd door de Engelsen onder leiding van Drake vooral. Ook onze Piet Hein blies een deuntje mee, zoals de Nederlandse kleuters weten mee te zingen. De Zwarte Chritus van Portobello (foto) in de kerk van San Felipe trekt veel bedevaartgangers, ook vanuit de buurlanden.
Daarna op 14 maart Colόn, dat aan de ingang van het Panamakanaal ligt. De meeste boten die hier komen willen het kanaal door. De veilige jachthaven (ex-amerikaanse basis) ligt in een natuurgebied met veel apen (foto), heeft een zwembad en wat reparatiefaciliteiten, maar is erg afgelegen. Ze hebben 5 dagen per week een shuttlebusje naar een winkelcentrum in Colόn en 1 x naar Panama City. Wij toeren heen en weer om de uitgeputte voorraden weer aan te vullen. In Panama City houden we een speurtocht met taxis langs chandlers en technische bedrijven o.a. om in het deel van onze uitlaat dat lek is opnieuw een flexibel stuk te laten lassen. Bij het tweede bezoek in het eindelijk volgens specs. Jos heeft ook een interview op de US Ambassade voor een nieuw visum. Hij heeft het oude in zijn verlopen paspoort niet goed bewaard. De Ambassade vindt dat we eerst aangifte van verlies moeten doen; in Nederland of Panama maakt niet uit. Panama vinden het handigst om het paspoort verloren te hebben. We worden door instanties die zich zelf niet bevoegd vinden van het kastje naar de muur gestuurd. Wanneer de met de taxi voor de 2e maal bij het kastje arriveren kan Jos de ambtenaar overtuigen dat we alleen maar een verklaring met stempel nodig hebben van een al lang verlopen verloren paspoort voor de ambassade. Over 5 dagen na Pasen bij een andere instantie..... En ja hoor, daar is ie; ook de US ambtenaar vindt hem mooi. Aan toeristisch doen komen we niet toe door al het gedoe.

ONTMOETINGEN
De jachthaven is net een klein Amerikaans dorp, maar er is ook een kleine Nederlandse gemeenschap.

Willen en Remco met hun Tignanello, die we vanaf de voorbereiding van deze reis kennen, bereiden zich hier voor om daar het kanaal te gaan. Wij gaan met hen mee als linehandler. Ieder jacht moet behalve de stuurman ook 4 mensen hebben die de lange lijnen strak houden om het schip middenin de sluizen op z’n plaats te houden. Er zijn 6 sluizen met ieder 9 meter verval die zo snel vol of leeg lopen dat een jacht als een wilde stier bokt. De grote vrachtschepen die achter ons aankomen, hun meerlijnen aan locomotieven die over de kade rijden (foto), zorgen weer voor andere stuwing. De op de kanaalmaat ontworpen Panamax schepen hebben aan ieder boord maar 30 cm over tot de kade. Het opgestuwde water kan dus niet goed weg, behalve in de richting waar wij liggen. Na 3 sluizen omhoog overnachten we op het Gatun meer en gaan daarna weer 3 sluizen naar beneden tot we in de Pacific liggen. Voor ons een onbereikbaar vergezicht of een generale repetitie? Eerst nog maar een jaartje Atlantic.

Ria en Wally met hun Talagoa cruisen al 7 jaar. Wally is in de 70 en heeft wat hartklachten. Na fantastische omzwervingen, o.a. naar Alaska vinden ze het nu wel mooi geweest. Ze willen terug naar Nederland, maar wel via Groenland. We borrelen samen en wisselen verhalen, boeken en recepten uit. Hartelijke leuke mensen. Ze gaan het eerste stuk dezelfde route route als wij: Providencia, Cuba, US. Ze vertrekken op 25 maart uit Colόn met hun 47’ rondspant Stanfast. Op 1 april lezen we dat hun schip zijn kiel heeft verloren en omgekeerd in het water ligt op een rif op het eiland San Andres ten zuiden van Providencia. Hun dode lichamen zijn verderop aangespoeld. In hetNederlandse dorp zijn we verbijsterd en proberen we zonder succes een reconstructie te maken. Ze waren erg ervaren en er was geen storm. De kiel was behalve met kielbouten ook nog door lassen aan de romp bevestigd. Een raadsel.

- Eind april – mei Cuba
- Juni – okt langs de oostkust van de VS naar het noorden (Chesapeake, New Port, New York)
- > Dec de Bovenwindse Eilanden

ONS BEREIKEN
Gaat het makkelijkst via onze email. jos.vanveen@inter.nl.net of hendriksmajo@gmail.com. Graag sms-en of skypen.Voor dringende zaken Majo: + 31 655712122 en Jos + 31 654201071.